جامعه شناسی

ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درون ﺟﺎﻣﻌﻪ ای 

ﻫﺮﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮاه ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ وﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﺧﻮاه ﺳﺎده وﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ، ﺟﻠﻮه ﻫﺎی ﮐﻢ وﺑﯿﺶ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ راﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﮐﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﯽ آن ازاﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ : 

·         ﺗﻔﺎوت در ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ 

·         ﺗﻔﺎوت درآﻣﺪی

·         ﺗﻔﺎوت در ﭘﺎﯾﺪاری اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  -  زﯾﺴﺘﯽ ﮔﺮوه

·         ﺗﻔﺎوت در ﻓﺮﻫﻨﮓ

·         ﺗﻔﺎوت در رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ

اﺻﻄﻼح ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ ﯾﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ را ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ  ﺑﺎر وﺑﺮ  ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد  وﻣﻨﻈﻮر او از اﯾﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت  اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺨﺺ  ازﻟﺤﺎظ ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺛﺮوت ،وﺿﻌﯿﺖ ﺑﯿﺮوﻧﯽ زﻧﺪﮔﯽ  وﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻮد .ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﻪ وﺳﯿﻊ ﺗﺮﯾﻦ  ﻣﻌﻨﺎی آن ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺲ  دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﮐﺎﻻﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﯾﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺮای ﻫﺮﻓﺮد درﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ داﻧﺴﺖ .  ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ  ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻔﺎوﺗﯽ و ﺗﻔﺎﺿﻠﯽ اﻣﮑﺎﻧﺎت وﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎﯾﯽ ازﻗﺒﯿﻞ ﺗﺤﺼﯿﻼت ،اﺷﺘﻐﺎل ،درآﻣﺪ ،ﺑﻬﺪاﺷﺖ و...   .

- ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در درآﻣﺪ اﺷﺎره اﺳﺖ  ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﻣﺘﻔﺎوت وﻧﺎﻣﺴﺎوی اﺷﺨﺎص ﯾﺎ ﮔﺮوه ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ازدرآﻣﺪ وﺛﺮوت ﺟﺎﻣﻌﻪ . ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی درآﻣﺪی ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ وﭘﺎﯾﻪ ﯾﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ  .ﻣﻮﺿﻮع ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ درآﻣﺪدرﺟﺎﻣﻌﻪ ، دﺳﺖ ﮐﻢ ﺑﯿﺶ ازﺻﺪﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﻀﻤﻮن  وﻣﺤﺘﻮای ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ وآﺛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  ﺧﺎﺻﻪ درارﺗﺒﺎط  ﺑﺎﺣﻮزه ﻫﺎی  ﺑﺤﺚ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ واﻗﺘﺼﺎد را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ .  اﻟﮕﻮی ﺗﻮزﯾﻊ درآﻣﺪ درﻫﺮﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭘﻨﺞ دﺳﺘﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ازاﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ :  وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻓﺮد (زادﮔﺎه ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ )، وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد (زادﮔﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  )،ﺧﺼﺎﯾﺺ ارﺛﯽ (زادﮔﺎه ارﺛﯽ ) ،ﮐﻮﺷﺶ وﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺨﺼﯽ ،ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ .

- ﭘﺎﯾﺪاری "اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ زﯾﺴﺘﯽ " را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی دو ﺷﺎﺧﺺ اﺻﻠﯽ " زادوزاﯾﺶ "و "ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ"ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺪام ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ی ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﻮی درﺟﺎﺗﯽ از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی اﻧﺪ –ﺷﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ودرآﻣﺪﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت  " رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را در ﻋﺮﺻﻪ "زاد وزاﯾﺶ " ازﯾﮏ ﺳﻮ ووﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را ازﺣﯿﺚ ﻣﯿﺰان  "ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ – ازﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ . ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻧﯿﺲ راﻧﮓ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " روﻧﺪﻫﺎی ﺑﺎروری  ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ درﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ " ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ  "درﯾﮏ دوره ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﻪ از 1870 ﺗﺎ 1910دراﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﯾﮑﺎ واروﭘﺎ ﻣﯿﺰان زادووﻟﺪ از ﻃﺒﻘﻪ ﯾﯽ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده وﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﺎﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﻨﻔﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ".  ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی  وﺗﻔﺎوت ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ را ﺑﺎﮔﺮاﯾﺸﯽ ﻣﻌﮑﻮس درزﻣﯿﻨﻪ وﻗﺎﯾﻊ ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ  ﻣﯽ ﺗﻮان دﯾﺪ .ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻓﻘﯿﺮ وآﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت  ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺑﻘﺎء درﻣﻌﺮض ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻗﺮار دارﻧﺪ . 

- درﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ارزش ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ  ﻃﺒﻘﻪ ﯾﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻪ ﺻﻮرت ارزش ﻫﺎی ﻣﻌﯿﺎر (اﺳﺘﺎﻧﺪارد )ﻣﻼک ﺗﻌﺮﯾﻒ وﺗﺸﺨﯿﺺ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس  ﻣﯽ ﺗﻮان  ﻣﯿﺰان اﻧﺤﺮاﻓﺎ ت از اﯾﻦ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ی ﻣﻌﯿﺎر را ﻣﻌﺮف ﺷﺪت ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد وآن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺼﯽ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ درﺟﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻻﯾﻪ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ .

- رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دﻻﻟﺖ  ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﻓﺮد در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯿﻦ ﺷﺨﺼﯽ اودارد  .ازآﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﻓﺮاداﻟﮕﻮﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ را  درﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺪن ﮐﺴﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ، ﭘﺲ رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  راﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان  دارای ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ داﻧﺴﺖ  .ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ  ﺻﻮرت ﻫﺎی ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮش  ﯾﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻈﯿﺮ آﻧﭽﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﮔﺮوﻫﯽ وﯾﺎ ﻣﯿﺰان ادﻏﺎم ﻓﺮد درﮔﺮوه اﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ اﻓﺮاد اﺳﺖ .  –5 - 

-ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺤﺘﻮم ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی درﺳﻄﺢ 5ﻣﻮءﻟﻔﻪ اﺻﻠﯽ ﯾﺎدﺷﺪه - ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ، درآﻣﺪ ،ﭘﺎﯾﺪاری اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ زﯾﺴﺘﯽ ، ﻓﺮﻫﻨﮓ ورﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  - ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  ﻣﺘﻔﺎوت درﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوزﯾﻦ اﺳﺖ ، دﺳﺖ ﮐﻢ ﺷﺶ ﻧﻮع ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺘﻔﺎوت دراﮐﺜﺮ ﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوزی درﮔﯿﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ :

ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،  ﺛﺮوت ودرآﻣﺪ ، ﺷﻐﻠﯽ ،آﻣﻮزﺷﯽ ، ﻧﮋادی وﻗﻮﻣﯽ ،ﺳﻨﯽ وﺟﻨﺴﯽ  .