هنجارها ، ارزش ها و انحرافات اجتماعی
هر جامعه از طریق هنجارها ، رفتارهای مناسب را تعیین می کند. تعریف برخی از رفتارها به عنوان رفتار انحرافی در جهت تقویت هنجارهای اجتماعی است.هنجار(norm) یک قاعده رفتاری است که رفتار افراد را در شرایط مشخص معین می کند.قوانین ،طرز لباس پوشیدن ،مقررات اداری ،برنامه تحصیلی ،قواعد و ورزش ها و بازی ها ،همه گونه هایی از هنجارهای اجتماعی هستند.هنجارهای اجتماعی از طریق مذهب ،قانون ، دولت و تجربه های فردی تشکیل می شوند.بسیاری از هنجار های مهم زندگی ما نیز از عادات و سنت ها ناشی می شوند و در ردیف شیوه های سنتی و تکراری انجام امور روزمره ما قرار می گیرند.
هنجارهای یک جامعه اهمیت یکسانی ندارندو از این نظر جامعه شناسان درصدد طبقه بندی این هنجارها برآمده اند.ویلیام گراهام سمنر از اولین جامعه شناسانی است که دست به طبقه بندی هنجار ها زده است. سمنر هنجارها را در سه گروه طبقه بندی می کند:
1-شیوه های قومی ؛که عبارتند از عادات یا روش های سنتی انجام کارها.تخلف از شیوه های قومی معمولاًمجازات به همراه ندارد.
2-رسوم اجتماعی؛ که رویه های کرداری ضروری هستندو برای رفاه جامعه لازم شمرده می شوندو تخلف از آنها جرم محسوب و به شدت مجازات می گردد.
3-قوانین ؛هنجارهایی هستند که توسط مقامات دولتی برقرار می شوند و به علت ضمانت اجرایی دارای مشروعیت قانونی هستند.
هنجارها در همه شرایط رعایت نمی شوند و در برخی از موارد از تبعیت ازآنها تخلف می شود. چرا که حمایت چندانی از آنها به عمل نمی آیدیا با سایر هنجارها در تضاد هستند.
ارزش های اجتماعی ؛مفاهیمی جمعی هستند از آنچه که از نظر فرهنگی خوب، مطلوب و مناسب و یا اینکه بد ، غیرمطلوب و نامناسب تلقی می شوند.در جوامع صنعتی خوش قولی ، پیشرفت مادی و رقابت ارزش های اجتماعی مهم هستند و حال آنکه در جوامع غیر صنعتی ارزش های دیگری دارای اهمیت هستند.ارزش ها در جوامع صنعتی نظام پیچیده و متضادی دارند در حالیکه در جوامع غیر صنعتی توافق روی ارزش ها ساده تر است .عدم توافق در جوامع صنعتی بیشتر است.
انحراف اجتماعی
هر عمل یا بیانی از اعضا جامعه که نوعی تجاوز به هنجارهای گروهی شناخته می شودیا به طور خلاصه ناهمسازی با هنجارهای گروهی.انحراف امری نسبی است و جنبه مطلق ندارد. یک فرد کاملاً منحرف به دشواری می تواند برای مدت طولانی زنده باقی بماند. افراد منحرف نیز در اموری مانند عادات غذایی، تفریحات و بسیاری از فعالیت های روزمره حالتی کاملاًعادی و به هنجار دارندو از طرف دیگر اکثر افراد کاملاً عادی هم ممکن است گاهی رفتار انحرافی داشته باشند.
انحرافات اجتماعی را می توان به دو گروه اولیه و ثانویه ( قانونی )تقسیم کرد.انحراف اولیه (primary deviance) خیلی جدی نیست و تصویر فرد از خویش را چندان متاثر نمی سازد و پایگاه و نقش اجتماعی شخص را متاثر نمی سازد.انحراف ثانویه (secondary deviance) مواجه با عکس العمل شدید جامعه می شود و در اینجا فرد برچسب منحرف می گیرد و تصویر فرد از خویشتن تغییر می کند.
جرائم سازمان یافته از صور نوین جرم است و اعضا این گروه ها سازمان یافته و مجهزند و معمولاً رهبران آنها از گروه های متفاوت قومی هستند.فساد قابل تقسیم به انواع فعال و غیر فعال است .فساد فعال وقتی است که مثلاً پول برای اخذ امتیاز معینی از یک مقام اداری – سیاسی مورد استفاده قرار می گیرد.فساد غیر فعال حالتی است که برای رشوه گیرنده مطرح می شود.تروریسم گونه ای از استراتژی سیاسی است که بر پایه کاربرد سیستماتیک اقدامات خشونت آمیز به منظور گسترش ناامنی قرار دارد.
ریشه های انحرافات اجتماعی را می توان در دگرگونی در هنجارها و بی هنجاری ، تضاد ارزش ها ، تعریف جدید از چیزها، ضایعات ، عدم دسترسی به هدف ها ، تضاد میان هدف هاو وسایل، عدم صمیمیت و دورویی و انعطاف جامعه در مقابل برخی از مجرمین طبقه بندی نمود.جامعه فقط به عده ای برچسب منحرف می زند . برچسب زنی با قابلیت رویت انحراف، شدت عدم تایید ، تکرر در تخلف ، فشار اجتماعی و منابع خلافکاران در رابطه است.
ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎ وروش ﻫﺎﯾﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ ﺑﺮای وادارﮐﺮدن ﻓﺮدﺑﻪ اﻧﻄﺒﺎق او ﺑﺎاﻧﺘﻈﺎرات ﮔﺮوه ﻣﻌﯿﻦ ﯾﺎ ﮐﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ، ﺑﻪ ﮐﺎرﻣﯽ رود.ﻫﺮﮔﺎه ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، درﻋﻤﻞ ﺗﺤﻘﻖ ﭘﯿﺪاﮐﻨﺪ، رﻓﺘﺎرﻓﺮد ﺑﺎﻧﻮع رﻓﺘﺎر ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻣﯽ ﺷﻮد.ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺼﻮرت ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﯿﺰﺑﯿﻦ اﻓﺮاد اﻋﻤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد،ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎﺑﺮرﻓﺘﺎردﯾﮕﺮان ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﯾﻢ ودرﻣﻘﺎﺑﻞ ،دﯾﮕﺮان ﻧﯿﺰﺑﺮرﻓﺘﺎر ﻣﺎﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ.
اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﺑﺮای آﻧﮑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﻄﺢ ﻣﻄﻠﻮب ،وﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻈﻢ ﺧﻮد راﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ،ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺻﻮرت اﻟﮕﻮ ﺑﻪ ﺧﻮدﮔﺮﻓﺘﻪ ،ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺬﯾﺮﺑﺎﺷﺪواﺳﺘﻤﺮارواداﻣﻪ ﯾﺎﺑﺪ.
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آراﻣﯽ ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ ،ﻣﮕﺮآﻧﮑﻪ اﻋﻀﺎﯾﺶ ﺧﻮدرا ﺑﺎﻣﻮازﯾﻦ وﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ،ﻧﻘﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﻮل ﺷﺪه را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ وﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد راﻃﻮری ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯾﺎﮔﺮوه ﺑﺘﻮاﻧﺪﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮددﺳﺖ ﯾﺎﺑﺪ.
ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﻫﺎی رﺳﻤﯽ وﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﻧﻈﺎرت ازﻃﺮﯾﻖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺑﻪ دوﺻﻮرت رﺳﻤﯽ وﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﻏﺎﻟﺒﺎدرﮔﺮوه ﻫﺎی ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ آﺷﮑﺎرﻣﯽ ﺷﻮد ودرﺣﻘﯿﻘﺖ ،ﯾﮑﯽ ازﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﮔﺮوه ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺳﺖ.ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺴﺨﺮ،ﺧﻨﺪﯾﺪن ،زﺧﻢ زﺑﺎن زدن،ﺷﺎﯾﻌﻪ ﭘﺮاﮐﻨﯽ،ﻃﺮد و...ﻣﯽ ﺷﻮد.ﻧﻈﺎرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ رﺳﻤﯽ راﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺪادﺑﺴﯿﺎری از ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ وﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ درون ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻋﻤﺎل ﮐﻨﻨﺪ.ﺑﺮﺧﯽ ازاﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﺮاراﺳﺖ :ﭘﻠﯿﺲ ،زﻧﺪان،ﻣﺮاﮐﺰ ﻧﮕﻬﺪاری ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺰﻫﮑﺎر،دادﮔﺎﻫﻬﺎو...
انواع عوامل نظارت اجتماعی و مجازات های هر کدام
|
عامل نظارت |
عامل اجرا |
مجازات |
|
آداب و رسوم |
سنت |
عدم تایید اجتماعی |
|
قانون |
دولت |
مجازات قانونی |
|
اخلاقیات |
قراردادهای اجتماعی |
عدم تایید جامعه |
|
مذهب |
نظام مذهبی |
مجازات معنوی |
