جلسه پنجم - جامعه شناسی به عنوان یک علم
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﻠﻢ
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ودرﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺴﯿﺎری از رﺷﺘﻪ ها ی ﻋﻠﻮم ﻃﺒﯿﻌﯽ ، دﻗﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﻤﺘﺮی دارد .اﯾﻦ اﻣﺮ دو دﻟﯿﻞ اﺳﺎﺳﯽ دارد:ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ داﻧﺴﺖ ﮐﻪ روش ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ درﻣﻄﺎﻟﻌﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ،ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ،دوم آﻧﮑﻪ وﻗﺘﯽ ﺑﺎﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺳﺮوﮐﺎر دارﯾﻢ ،ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮاواﻧﯽ روﺑﺮو ﻣﯽ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ درﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﯾﺎ زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ وﺟﻮد دارد،اﻓﺮاد رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻮد راﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ واﯾﻦ اﻣﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ رواﺑﻂ آﻧﻬﺎرا ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ وﻧﯿﺰ ﺑﺎداﻧﺶ ﭘﮋوﻫﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪ دﭼﺎرﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ.
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺮای ﯾﺎﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ،سعی بر آن دارد ﮐﻪ از روش ﻫﺎی ﻋﻠﻤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ.ﺷﺮاﯾﻂ زﯾﺮ درﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﯾﻦ روش ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﺣﺮاز ﺷﻮد:
§ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮرﺳﯽ وآزﻣﻮن :ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﻠﻤﻮس وواﻗﻌﯽ اﺳﺖ ، ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﺻﺤﺖ وﺳﻘﻢ آن ﻗﺎﺑﻞ وارﺳﯽ وآزﻣﻮن ﺷﺪﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
§ ﻃﺮد ﻣﻄﻠﻖ ﮔﺮاﯾﯽ :ﻋﻠﻢ ﻫﯿﭻ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﻄﻠﻘﯽ را ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾﺮد وداﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻮاره آﻣﺎده ﺑﺮرﺳﯽ واﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﺗﺎزه ﺑﺎﺷﺪ .ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺎﻟﺖ آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﺪ ، ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ راﺑﭙﺬﯾﺮد.
§ ﺑﯿﻄﺮﻓﯽ اﺧﻼﻗﯽ :داﻧﺶ ، ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪه ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ ، اﻣﺎﻫﯿﭽﮕﺎه ﻣﺪﻋﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ارزش ﺑﻬﺘﺮ از ارزش دﯾﮕﺮ اﺳﺖ .
§ ﻋﯿﻨﯿﺖ :ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎس ﺑﺎﯾﺪ دﯾﺪ ﻣﺴﺘﻘﻞ وﻏﯿﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
§ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪه :ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎس ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺻﯿﻔﺎت دﻗﯿﻖ وﺻﺤﯿﺤﯽ از داده ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﮑﻨﺪ اراﺋﻪ دﻫﺪ، ﻻزم اﺳﺖ او ﻃﺮح دﻗﯿﻖ وﻣﻨﻈﻤﯽ ﺑﺮای ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪودرﺧﺼﻮص آن ،ﻫﻤﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎ وﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎرا ﺑﺎدﻗﺖ ﺛﺒﺖ وﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ.
§ ﺣﺮﻓﻪ ای ﺑﻮدن درﺗﺤﻘﯿﻖ:ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻋﻠﻤﯽ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ وآﻣﻮزش دﯾﺪه اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ.
§ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ :ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻋﻤﺪه ،ﺟﺰﯾﮏ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺖ ،ﮐﻨﺘﺮل ﺷﻮد.
ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ از ﻟﺤﺎظ ﻣﻮﺿﻮع
اﻣﺮوزه زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﻄﺎلعه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ روزﺑﻪ روز روﺑﻪ ﻓﺰوﻧﯽ اﺳﺖ .ﻣﺎﻧﻨﺪ داﻧﺶ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺶ ﺑﺘﺪرﯾﺞ ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﻓﺘﻪ وﺗﺨﺼﺺ ﻫﺎی زﯾﺎدی ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ .دراﯾﻦ ﻋﻠﻢ ﻧﯿﺰ ﻫﺮﮐﺪام ازﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ،درزﻣﯿﻨﻪ ﻣﺤﺪود وﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ. ﺑﺮﺧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻬﺮی ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺧﺎﻧﻮاده ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﺎر، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ وﺳﺎﯾﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﯽ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ادﺑﯿﺎت ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﻨﮓ ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺣﻘﻮﻗﯽ ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﻮاﻧﺎن ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ دﯾﻨﯽ ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻓﻘﺮو...
