جلسه دوازدهم - نابرابری های اجتماعی درون جامعه ای

ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درون ﺟﺎﻣﻌﻪ ای 

ﻫﺮﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮاه ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ وﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ وﺧﻮاه ﺳﺎده وﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ، ﺟﻠﻮه ﻫﺎی ﮐﻢ وﺑﯿﺶ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﺷﺮاﯾﻂ زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ راﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﮐﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﯽ آن ازاﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ : 

·         ﺗﻔﺎوت در ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ 

·         ﺗﻔﺎوت درآﻣﺪی

·         ﺗﻔﺎوت در ﭘﺎﯾﺪاری اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  -  زﯾﺴﺘﯽ ﮔﺮوه

·         ﺗﻔﺎوت در ﻓﺮﻫﻨﮓ

·         ﺗﻔﺎوت در رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ

اﺻﻄﻼح ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ ﯾﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ را ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ  ﺑﺎر وﺑﺮ  ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮد  وﻣﻨﻈﻮر او از اﯾﻦ اﻣﮑﺎﻧﺎت  اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺷﺨﺺ  ازﻟﺤﺎظ ﺑﺮﺧﻮرداری از ﺛﺮوت ،وﺿﻌﯿﺖ ﺑﯿﺮوﻧﯽ زﻧﺪﮔﯽ  وﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻮد .ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﻪ وﺳﯿﻊ ﺗﺮﯾﻦ  ﻣﻌﻨﺎی آن ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺲ  دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﮐﺎﻻﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﯾﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺑﺮای ﻫﺮﻓﺮد درﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ داﻧﺴﺖ .  ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ  ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮزﯾﻊ ﺗﻔﺎوﺗﯽ و ﺗﻔﺎﺿﻠﯽ اﻣﮑﺎﻧﺎت وﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎﯾﯽ ازﻗﺒﯿﻞ ﺗﺤﺼﯿﻼت ،اﺷﺘﻐﺎل ،درآﻣﺪ ،ﺑﻬﺪاﺷﺖ و...   .

- ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در درآﻣﺪ اﺷﺎره اﺳﺖ  ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﻣﺘﻔﺎوت وﻧﺎﻣﺴﺎوی اﺷﺨﺎص ﯾﺎ ﮔﺮوه ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ازدرآﻣﺪ وﺛﺮوت ﺟﺎﻣﻌﻪ . ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی درآﻣﺪی ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ وﭘﺎﯾﻪ ﯾﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ  .ﻣﻮﺿﻮع ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ درآﻣﺪدرﺟﺎﻣﻌﻪ ، دﺳﺖ ﮐﻢ ﺑﯿﺶ ازﺻﺪﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﻣﻀﻤﻮن  وﻣﺤﺘﻮای ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎ وآﺛﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  ﺧﺎﺻﻪ درارﺗﺒﺎط  ﺑﺎﺣﻮزه ﻫﺎی  ﺑﺤﺚ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﯽ واﻗﺘﺼﺎد را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ .  اﻟﮕﻮی ﺗﻮزﯾﻊ درآﻣﺪ درﻫﺮﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭘﻨﺞ دﺳﺘﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ازاﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ :  وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻓﺮد (زادﮔﺎه ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ )، وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد (زادﮔﺎه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  )،ﺧﺼﺎﯾﺺ ارﺛﯽ (زادﮔﺎه ارﺛﯽ ) ،ﮐﻮﺷﺶ وﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺨﺼﯽ ،ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ .

- ﭘﺎﯾﺪاری "اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ زﯾﺴﺘﯽ " را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی دو ﺷﺎﺧﺺ اﺻﻠﯽ " زادوزاﯾﺶ "و "ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ"ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد ﮐﻪ ﻫﺮﮐﺪام ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ ی ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﻮی درﺟﺎﺗﯽ از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی اﻧﺪ –ﺷﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ودرآﻣﺪﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوت  " رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را در ﻋﺮﺻﻪ "زاد وزاﯾﺶ " ازﯾﮏ ﺳﻮ ووﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را ازﺣﯿﺚ ﻣﯿﺰان  "ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ – ازﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ . ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻧﯿﺲ راﻧﮓ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " روﻧﺪﻫﺎی ﺑﺎروری  ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ درﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ " ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ  "درﯾﮏ دوره ﭼﻬﻞ ﺳﺎﻟﻪ از 1870 ﺗﺎ 1910دراﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﯾﮑﺎ واروﭘﺎ ﻣﯿﺰان زادووﻟﺪ از ﻃﺒﻘﻪ ﯾﯽ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده وﻋﻤﻮﻣﺎ ﺑﺎﻃﺒﻘﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﻨﻔﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ".  ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی  وﺗﻔﺎوت ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ را ﺑﺎﮔﺮاﯾﺸﯽ ﻣﻌﮑﻮس درزﻣﯿﻨﻪ وﻗﺎﯾﻊ ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ  ﻣﯽ ﺗﻮان دﯾﺪ .ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻓﻘﯿﺮ وآﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت  ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺑﻘﺎء درﻣﻌﺮض ﻣﺮگ وﻣﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻗﺮار دارﻧﺪ . 

- درﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ارزش ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ  ﻃﺒﻘﻪ ﯾﺎ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺴﻠﻂ ﺑﻪ ﺻﻮرت ارزش ﻫﺎی ﻣﻌﯿﺎر (اﺳﺘﺎﻧﺪارد )ﻣﻼک ﺗﻌﺮﯾﻒ وﺗﺸﺨﯿﺺ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس  ﻣﯽ ﺗﻮان  ﻣﯿﺰان اﻧﺤﺮاﻓﺎ ت از اﯾﻦ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ی ﻣﻌﯿﺎر را ﻣﻌﺮف ﺷﺪت ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد وآن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺼﯽ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ درﺟﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻻﯾﻪ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ .

- رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دﻻﻟﺖ  ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﻓﺮد در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯿﻦ ﺷﺨﺼﯽ اودارد  .ازآﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﻓﺮاداﻟﮕﻮﻫﺎی اﯾﻦ ﭘﺎﺳﺦ را  درﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺪن ﮐﺴﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ، ﭘﺲ رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  راﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان  دارای ﺧﺎﺳﺘﮕﺎه ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ داﻧﺴﺖ  .ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ  ﺻﻮرت ﻫﺎی ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮش  ﯾﺎﻓﺘﻪ رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻈﯿﺮ آﻧﭽﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﮔﺮوﻫﯽ وﯾﺎ ﻣﯿﺰان ادﻏﺎم ﻓﺮد درﮔﺮوه اﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ اﻓﺮاد اﺳﺖ .  –5 - 

-ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺤﺘﻮم ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی درﺳﻄﺢ 5ﻣﻮءﻟﻔﻪ اﺻﻠﯽ ﯾﺎدﺷﺪه - ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ، درآﻣﺪ ،ﭘﺎﯾﺪاری اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ زﯾﺴﺘﯽ ، ﻓﺮﻫﻨﮓ ورﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  - ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪی ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  ﻣﺘﻔﺎوت درﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوزﯾﻦ اﺳﺖ ، دﺳﺖ ﮐﻢ ﺷﺶ ﻧﻮع ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺘﻔﺎوت دراﮐﺜﺮ ﺟﻮاﻣﻊ اﻣﺮوزی درﮔﯿﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻗﺮارﻧﺪ :

ﻻﯾﻪ ﺑﻨﺪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ،  ﺛﺮوت ودرآﻣﺪ ، ﺷﻐﻠﯽ ،آﻣﻮزﺷﯽ ، ﻧﮋادی وﻗﻮﻣﯽ ،ﺳﻨﯽ وﺟﻨﺴﯽ  .

جلسه یازدهم - طبقات اجتماعی

ﻃﺒﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ 

ﺗﻌﺮﯾﻒ :ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ازﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ داﺷﺘﻦ ارزش ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮک،ﻣﻨﺰﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻌﯿﻦ ،ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ،ﻣﯿﺰان ﺛﺮوت ودﯾﮕﺮداراﯾﯽ ﻫﺎی ﺷﺨﺼﯽ وﻧﯿﺰ آداب ﻣﻌﺎﺷﺮت ،ﺑﺎدﯾﮕﺮ ﺑﺨﺶ ﻫﺎی ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ. 

 

ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  

درﺟﻮاﻣﻊ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ،ﺳﻪ ﺷﺎﺧﺺ اﺻﻠﯽ ﺑﺮای ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :درآﻣﺪ،ﺷﻐﻞ وﻣﯿﺰان ﺗﺤﺼﯿﻼت .ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﻋﻤﺪه ،ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻫﺎی ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ،ﻧﮋاد،ﻣﺬﻫﺐ ،ﻣﻠﯿﺖ ،ﺟﻨﺲ،ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ، ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ی ﺧﺎﻧﻮادﮔی ﻮﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ،وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ،ﺟﺰوﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ روﻧﺪ. 

 

ﻗﺸﺮﺑﻨﺪی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  

ﻧﻈﺎم ﻗﺸﺮﺑﻨﺪی ،اﻓﺮادراﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﺘﯿﺎزاﺗﺸﺎن رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﮐﻨﺪوآﻧﻬﺎرا درآن ﻃﺒﻘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻦ اﻣﺘﯿﺎزات ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ،ﺟﺎی ﻣﯽ دﻫﺪ.اﻣﺘﯿﺎزات اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﻓﺮﻫﻨﮓ وﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. 

ﻃﺒﻘﻪ درﺑﺮاﺑﺮﮐﺎﺳﺖ  

ﮐﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺧﺸﮏ ﻗﺸﺮﺑﻨﺪی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ اﻋﻀﺎی آن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ازﯾﮏ ﮐﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺳﺖ دﯾﮕﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﯾﺎﺑﻨﺪ .ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ،درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﻧﻈﺎم ﮐﺎﺳﺘﯽ،اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت راداردﮐﻪ ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻔﺎﺗﯽ "ﺑﺎز"اﺳﺖ ،زﯾﺮادراﯾﻦ ﻧﻈﺎم ،ﺣﮑﻮﻣﺖ ،ﻣﺬﻫﺐ ﯾﺎﻓﺮﻫﻨﮓ ،ﺗﺤﺮک ازﯾﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ دﯾﮕﺮ راﻣﺤﺪود ﻧﮑﺮده اﺳﺖ .   

ﻧﺎ ﺑﺮاﺑﺮی ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ 

درک ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻫﻤﻮاره ﺗﻨﻬﺎ ازﻃﺮﯾﻖ ﺳﻨﺠﺶ وﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﻣﮑﺎﻧﭙﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد .وﺣﺪت ﻣﺘﻀﻤﻦ ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ وﺑﺮاﺑﺮی اﺳﺖ درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ درﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺜﺮت ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻧﯽ وﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .  

جلسه دهم - نهاد های اجتماعی

ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ

  ﻧﻬﺎد ،ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑه ﻨﺴﺒﺖ ﭘﺎﯾﺪار وﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ از اﻟﮕﻮﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻧﻈﺎرت ﺷﺪه وﯾﮑﺴﺎن راﺑﺎﻫﺪف ﺑﺮآوردن ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ،درﺑﺮﻣﯽ ﮔﯿﺮد. 

 

ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ

 - ارﺿﺎی ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻌﯿﻦ  .

- ﻧﻬﺎدﻫﺎ ،ﻣﺘﻀﻤﻦ ارزﺷﻬﺎﯾﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﻀﺎدرآن ﻣﺸﺎرﮐﺖ دارﻧﺪ

 - ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺑﻄﻮر ﻧﺴﺒﯽ ﭘﺎﯾﺪارﻧﺪ.ﺗﺎﺣﺪی ﮐﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎی ﺛﺎﺑﺖ رﻓﺘﺎر دردرون ﻧﻬﺎدﻫﺎ، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺨﺸﯽ ازﺳﻨﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮﺳﻮم ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ.

- ﺑﻨﯿﺎن ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎ آﻧﭽﻨﺎن ﻋﺎم وﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی آن ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻋﻤﺪه ای رادرﭘﻬﻨﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد  اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ دﻫﺪ.

- ﻫﺮﯾﮏ از ﻧﻬﺎدﻫﺎﺑﺘﻨﻬﺎﯾﯽ ،ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﺷﺒﮑﻪ ای از ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ ، ارش ﻫﺎ واﻟﮕﻮﻫﺎی رﻓﺘﺎری ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎرﺑﻪ ﺣﺪ اﻋﻼ ﺳﺎﺧﺖ وﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ .

 -  آرﻣﺎن ﻫﺎی ﯾﮏ ﻧﻬﺎدراﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﯿﻤﯽ ازاﻋﻀﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭼﻪ درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ درآن ﻣﺸﺎرﮐﺖ داﺷﺘﻪ ﯾﺎﻧﺪاﺷﺘﻪ  ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ.

 

ﻧﻬﺎدی ﺷﺪن

ﻧﻬﺎدی ﺷﺪن ،ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻈﺎم ﻤﻨﻈﻤﯽ ازﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ،ﭘﺎﯾﮕﺎه ﻫﺎ وﻧﻘﺶ ﻫﺎی ﻣﺸﺨﺺ وﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ آن را ﭘﺬﯾﺮاﺷﺪه اﺳﺖ .ازﻃﺮﯾﻖ ﻧﻬﺎدی ﺷﺪن، رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﻪ وﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ،ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻧﻈﺎم ﯾﺎﻓﺘﻪ وﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﭘﺬﯾﺮﻣﯽ دﻫﺪ. 

 

ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی  ﺑﻨﯿﺎﻧﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎ :

 ﻧﻬﺎدﻫﺎ، ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی آﺷﮑﺎری دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﯽ از اﻫﺪاف ﻇﺎﻫﺮی ﻧﻬﺎد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺳﺖ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻏﯿﺮﻋﻤﺪی ﺑﻮده و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺎﻣﺪ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد .

ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﻋﻤﺪه ای ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻧﻬﺎدی ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺑﻪ ﻗﺮارزﯾﺮاﺳﺖ: 

اﻟﻒ -ﻧﻬﺎدﻫﺎ،اﻟﮕﻮی رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ رادر ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ دراﺧﺘﯿﺎر اﻓﺮاد ﻗﺮارﻣﯽ دﻫﺪواز ﻃﺮﯾﻖ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺪن ﺷﯿﻮه ی درﺳﺖ وﻧﺎدرﺳﺖ رﻓﺘﺎر را ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. 

ب-ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ راﺑﺮای اﻓﺮادورﻓﺘﺎرﻫﺎی وﯾﮋه ای راﺑﺮای ﻓﺮد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺘﻈﺎراﺗﯽ راﮐﻪ درﺑﺮاﺑﺮﯾﮏ ﻧﻘﺶ وﺟﻮددارد ﻗﺒﻞ ازاﯾﻔﺎی آن ﻧﻘﺶ ﻓﺮا ﮔﯿﺮد،  ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﻧﻘﺸﯽ درﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮای او ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻘﺶ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود. 

ج-ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺑﺎﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮﺛﺒﺎت واﺳﺘﻤﺮارﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ آﻣﻮزﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه رﻓﺘﺎر ،ﻫﻤﺎن رﻓﺘﺎر ﻧﻬﺎدی ﺷﺪه اﺳﺖ واﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﻧﻬﺎدی ﺷﺪه ،ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﺧﺎص رﻓﺘﺎر ، ﺧﻮﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. 

د-ﻧﻬﺎدﻫﺎ درﺟﻬﺖ ﺗﻨﻈﯿﻢ رﻓﺘﺎرﻫﺎ وﻧﻈﺎرت ﺑﺮآﻧﻬﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ اﻧﺘﻈﺎرات ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻓﺮاﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ،ﻧﺎدﯾﺪه اﻧﮕﺎﺷﺘﻦ اﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎرات ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﻓﺮد ﺑﯿﻨﺠﺎﻣﺪ .اﺷﺨﺎص ﺑﻪ ﺟﺎی آﻧﮑﻪ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﯾﺎ ﺗﻤﺴﺨﺮ را ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ ،ﺗﺮﺟﯿﺢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد ﮐﻪ ﺧﻮدرا ﺑﺎاﻧﺘﻈﺎرات ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺎزﮔﺎر ﮐﻨﻨﺪ . 

ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﭘﻨﺞ ﻧﻬﺎداﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺻﻠﯽ را ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﺴﻠﻬﺎ دوام آورده اﻧﺪ و در واﻗﻊ در ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ  اﻧﺪ .ﻣﺬﻫﺐ،ﺣﮑﻮﻣﺖ ،اﻗﺘﺼﺎد ،آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ، ﺧﺎﻧﻮاده

جلسه نهم - سازمان

ﺳﺎزﻣﺎن  

ﺳﺎزﻣﺎن رﺳﻤﯽ ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ از اﻓﺮاد ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﮏ ﺳﺮی ﻗﻮاﻋﺪ و ﻣﻘﺮرات ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﻫﺪف ﻫﺎی آن ﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد اﻓﺮاد ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﺎﻧﻮن رﺳﻤﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد  .ﺳﺎزﻣﺎن از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎی دارای ﻋﻤﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺖ در اﯾﻦ ﻧﻮع ﮔﺮوه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ، ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎر و رواﺑﻂ ﻣﯿﺎن اﻓﺮاد ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﻮاﺑﻂ ﺧﺎﺻﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد . 

 

ﺳﺎزﻣﺎن  ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎرﻣﺘﺸﮑﻞ وﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﮐﻢ ﺗﺸﮑﻞ 

 درﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺴﯿﺎرﻣﺘﺸﮑﻞ اﻋﻀﺎﺑﺎﯾﺪ ازﻣﻘﺮرات ﺟﺎری ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﯽ ﭼﻮن وﭼﺮا ﭘﯿﺮوی  ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ  .اﯾﻦ ﻣﻘﺮرات را ﻣﺪﯾﺮان،– ﮐﻪ ﮔﺮوه ﮐﻮﭼﮑﯽ درﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﻧﺪ ﺗﻬﯿﻪ وﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﺑﻪ اﺟﺮا درﻣﯽ آورﻧﺪ .درﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﮐﻢ ﺗﺸﮑﻞ اﻓﺮاد اﺟﺎزه دارﻧﺪ ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺷﺨﺼﯽ  راﻧﯿﺰ درﮐﺎرﻫﺎﯾﺸﺎن دﺧﺎﻟﺖ دﻫﻨﺪ وﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت از دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﺮﭘﯿﭽﯽ ﮐﻨﻨﺪ . ﺑﻌﻼوه درﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﮐﻢ ﺗﺸﮑﻞ ،ﺑﺴﯿﺎری از اﻋﻀﺎ درﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻫﻤﮑﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. 

ﻣﺎﮐﺲ وﺑﺮﺑﺮای  دﯾﻮاﻧﺴﺎﻻری ﭘﻨﺞ وﯾﮋﮔﯽ راﺑﺮﺷﻤﺮده اﺳﺖ : 

- ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺷﺪن ﮐﺎرﻫﺎ:ﻧﻈﺎم دﯾﻮاﻧﺴﺎﻻری ،ﻫﺮﺷﺨﺺ وظیفه ﻣﻌﯿﻨﯽ راﮐﻪ ﺑﺮﻋﻬﺪه اوﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ،اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ. 

- ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ :ﻫﺮﻣﻘﺎم درﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ،ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎووﻇﺎﯾﻒ وﻧﯿﺰ اﻣﺘﯿﺎزات ﻣﻌﯿﻨﯽ داردوﻫﺮﻓﺮد دراﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ، ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺧﻮدراﺑﯿﺪرﻧﮓ ﺑﻪ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﻻﺗﺮازﺧﻮد ﮔﺰارش دﻫﺪ.

 - رﻓﺘﺎر ﻏﯿﺮﺷﺨﺼﯽ  :درﻧﻈﺎم دﯾﻮاﻧﺴﺎﻻری ،ﺣﮑﻢ ورﺗﺒﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺮﻃﺒﻖ ﺳﻤﺘﯽ ﮐﻪ دارﻧﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد. 

- ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻫﺎی ﻓﻨﯽ وﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ:درﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ، ﻫﯿﭻ ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ اﺳﺘﺨﺪام ،ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺷﺮاﯾﻂ ﻻزم ﺑﺮای ﺳﻤﺘﯽ ﮐﻪ درﺧﻮاﺳﺖ آن راداده اﺳﺖ ،اﺳﺘﺨﺪام ﻧﻤﯽ ﺷﻮد.

- آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ وﻣﻘﺮرات :ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن رﺳﻤﯽ وﮐﺎرﮐﻨﺎن آن ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ وﻣﻘﺮرات وﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ .  

وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻋﻤﺪه ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی رﺳﻤﯽ : 

اﻟﻒ -اﻟﮕﻮﻫﺎی ﺛﺎﺑﺖ ارﺗﺒﺎﻃﺎت  

ب-اﻋﻤﺎل اﻧﻀﺒﺎط وﻧﻈﻢ رﺳﻤﯽ 

ج-ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن وﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎ ووﻇﺎﯾﻒ ﺗﺨﺼﺼﯽ 

د-اﻋﻤﺎل ﭘﺎداش ﻫﺎ وﻣﺠﺎزات ﻣﺜﺒﺖ وﻣﻨﻔﯽ ﺗﺼﻮﯾﺐ ﺷﺪه 

ﺳﺎﺧﺖ ﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﺑﻪ اﻓﺮاد اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮی ﻣﯽ دﻫﺪ وﺑﺪون ا ﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮای ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت رﺳﻤﯽ درﻣﻮرد ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ  ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﻔﺎت اداری دارد اﻣﮑﺎن ﺳﺎزﮔﺎری ﺑﺎ اوﺿﺎع ﻣﺘﻐﯿﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .در رواﺑﻂ ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ ،اﻋﻀﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﮑﯿﮕﺮ راﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ورواﺑﻂ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﯽ ﺷﻮدواﺣﺘﻤﺎل دارد ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی ﻏﯿﺮرﺳﻤﯽ ﻣﺤﺪودﺗﺮ ، دردرون ﺳﺎﺧﺖ رﺳﻤﯽ وﺳﯿﻌﺘﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﺑﺪ .  

جلسه هشتم - گروه های اجتماعی

ﮔﺮوه ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ  

ﺗﻌﺮﯾﻒ گروه :ﮔﺮوه ﻣﺮﮐﺐ ازﺗﻌﺪادی از اﻧﺴﺎن ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ داﺷﺘﻪ ، از ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺧﻮد درﯾﮏ ﺟﻤﻊ ﮐﻪ اﻋﻀﺎی آن ازﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﻧﺘﻈﺎر اﻋﻤﺎل ورﻓﺘﺎر ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ دارﻧﺪ ، آﮔﺎﻫﻨﺪ. 

ﺳﻪ ﻧﻮع ﮔﺮوه ﺑﻨﯿﺎﻧﯽ: 

ﻧﻮع اول :ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺠﻤﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻓﺮاد در ﮐﻨﺎرﻫﻢ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.ﺑﻪ آن ﺗﺠﻤﻊ ﯾﺎ ﺟﻤﻊ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. 

ﻧﻮع دوم :ﺑﻪ ﺗﻌﺪادی از اﻓﺮاد اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ دارﻧﺪ (ﻣﻘﻮﻟﻪ ﯾﺎرده( 

ﻧﻮع ﺳﻮم:ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﺪاداﻓﺮادی ﮐﻪ درﻧﻮﻋﯽ اﻟﮕﻮی ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ رواﺑﻂ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ وﻣﻨﻈﻢ ﺳﻬﯿﻤﻨﺪ. 

ویژگی های گروه اجتماعی:1-علائق مشترک. 2-تعامل اجتماعی . 3-ارتباطات .

ملاک های طبقه بندی گروه اجتماعی:

1-     ابعاد گروه:کوچک مثل خانواده هسته ای و بزرگ مانند محافل سیاسی ،اجتماعی و علمی.

2-     امکان عضویت در گروه:آزاد-مشروط- سری .

3-     درجه سازمان دهی: سازمان کاملا مدون و مشخص مثل تقسیمات شبه نظامی – نیمه سازمان یافته مانند گروه خویشاوندی- فاقد سازمان مانند گروه همبازی در کوچه.

4-     کارکرد : نوع فعالیت مانند تیم ورزشی.

5-     میزان صمیمیت: صمیمی و همدل – رسمی و حساب شده.

 

ﮔﺮوه ﻫﺎی اﺧﺘﯿﺎری  :درﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد، ﻓﺮد ﮔﺮوﻫﯽ رااﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﯾﺖ درآن ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ .ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻮع ﮔﺮوه، ﮔﺮوه اﺧﺘﯿﺎری ﯾﺎ ارادی ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ. 

ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻏﯿﺮ اﺧﺘﯿﺎری :ﮔﺎﻫﯽ اﻓﺮاد ﺑﺪون اﻧﺘﺨﺎب ﺧﻮد، درﮔﺮوﻫﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ .ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻫﺎ ﻏﯿﺮ اﺧﺘﯿﺎری  ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ. 

درون ﮔﺮوه  :ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺗﻌﺪادی اﻓﺮاد ﮐﻪ ﻓﺮد ﺧﻮد را ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﺪاﻧﻬﺎ داﻧﺴﺘﻪ ، درﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎاﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ وﺧﻮدﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. 

ﺑﺮون ﮔﺮوه  :ﻋﺒﺎرت از اﻓﺮادی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ، ﺑﯿﻦ ﺧﻮد وآﻧﻬﺎﻣﻨﻔﻊ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ.ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺨﺼﯽ ،ﺑﻈﺎﻫﺮاﻃﻤﯿﻨﺎن دارد ﮐﻪ ﺑﻪ آن اﻓﺮادﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪارد. 

ﻓﺎﺻﻠﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ :ﺑﺮای آن ﺑﮑﺎرﻣﯽ رود ﮐﻪ ﻣﯿﺰان اﺣﺴﺎس ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﯾﺎ ﭘﺬﯾﺮﺷﯽ را ﮐﻪ اﻋﻀﺎی ﯾﮏ ﮔﺮوه درﻗﺒﺎل اﻋﻀﺎی ﮔﺮوه دﯾﮕﺮ دارﻧﺪ، ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار دﻫﺪ. 

انواع گروه های اجتماعی:

1-ﮔﺮو ه ﻫﺎی ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ  :ﺗﻤﺎس ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ وﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ وﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﭼﻬﺮه اﻓﺮاد، وﭘﯿﻮﻧﺪ ﻫﺎی ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ وﭘﺎﯾﺪاروﻣﺤﺒﺖ ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎ ، ازوﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﺑﻨﯿﺎدی ﮔﺮوه ﻫﺎی ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺳﺖ .  گروه های دوستانه یکی از حالات گروه های نخستین است ک در آن اعضا از نظر سن و طبقه اجتماعی مساوی هستند.

2-ﮔﺮوه ﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮی  :ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻫﺎی ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺿﻌﯿﻒ وﻣﻮﻗﺖ ، ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﻫﺪف ﻫﺎی ﻋﻤﻠﯽ ﺧﺎص ورواﺑﻂ ﭼﻬﺮه ﺑﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺴﯿﺎرﮐﻢ وﻣﺤﺪود ازﺧﺼﺎﯾﺺ ﮔﺮوه ﻫﺎی ﺛﺎﻧﻮی اﺳﺖ .

3-گروه مرجع: گروهی است که به هنگام قضاوت به آن رجوع می کنیم، و عقاید آن ، حداقل در یک مورد خاص مورد تایید ماست.گروه مرجع ممکن است در زمان حاضر نیز موجودیت نداشته باشدو حتی متابعت از رفتار گروه های مرجع مشروط به عضویت در آن نیست.

4- گروه فشار: گروههایی سازمان یافته که اعضا آن سعی در نفوذ در سایر سازمانهای حاکمیتی داشته و قصد دارند آنان را به اتخاذ تدابیری موافق علائق خود وادار نمایند.این گروه ها دارای دو انگیزه حمایت و توسعه و اشاعه هستند.

5-گروه سری : دارای عملکردهای مخفیانه هستند و معمولا در حاشیه سازمان های رسمی فعالیت دارند.از ویژگی های آنها می توان افشا نکردن نام اعضا ، فعالیت له یا علیه قدرت حاکمو مراسم و آداب و رسوم گروهی و مفهوم نمادی و دارای حیات محدود به دوره معینی هستند.

تعریف جماعت:تجمع عده ای از افراد در محل مشخص و بر اثر بروز سانحه یا علت خاصی است.جماعت ابتدایی ترین و ناپایدارترین گروه اجتماعی است.در جماعت روابط میان افراد ، سست، ناپایدار ،هیجان زده و معمولا سازمان نیافته است. 

انواع جماعت:

1-تصادفی: بر اثر حادثه یا واقعه خاصی به وجود می آید .حالت سازمان یافته نداردو مجاورت مکانی افراد عامل ارتباط آنهاست.

2-قراردادی:برای هدف خاصی دور هم جمع می شوندو اعضا آن دارای رفتار مشخص و معمولا تابع ضابطه هستند. رفتن به سینما برای دیدن فیلم.

3-هدفمند: اعلام تعلق فرد به جماعت است . فعالیت در جماعت فی نفسه هدف است. مانند حضور در راهپیمایی.

4- اقدام گرا:افراد شرکت کننده از حالت معمولی تجمع خارج می شوند.و بر حسب مورد دست به غارت ، شورش ، تخریب و آزار می پردازند.